ضرورت ها و الزامات بازنگری راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی ایران

راهبرد های کنونی حفاظت از تنوع زیستی ایران با ساختارهای چندبخشی اجتماعی، سازمانی، سیاست‏گذاری و مدیریتی ارتباط تنگاتنگی دارد. از این رو، ضرورت دارد که راهبردی منسجم تر برای حفاظت از تنوع زیستی کشور در چارچوب رویکردی نوآورانه و سازگاری پذیر تدوین شود تا از این طریق، هماهنگی بسیاری از فرایندها و همکاری دامنۀ وسیعی از ذی نفعان تضمین شود. در این مقاله، ضمن تشریح «روش‏شناسی تدوین راهبرد لاکنر و همکاران» و توضیح دربارة موارد سازگارسازی آن با «راهبردها و برنامة اقدام ملی حفاظت از تنوع زیستی جمهوری اسلامی ایران»، اصول حاکم بر تدوین چنین راهبردهایی در سطوح زیر ملی و به ویژه استانی را معرفی می کند. چنین فرایندی، در بردارندۀ روشی دو سویه برای انعکاس نیازهای ذی نفعان در سطوح ملی، منطقه‏ای و جهانی بوده است و در همین راستا، به گستره‏ای از ابزارهای حمایتی توجه می کند. علاوه بر آن و برای تضمین مشارکت دست اندرکاران و مجریان بالقوۀ راهبردها در فرایند و ایجاد و تقویت حس مالکیت آن ها نسبت به خروجی‏ها، تجمیع راهبرد با برنامه‏های موجود، اولویت‏سنجی اقدامات اجرایی و اجرای پروژه‏های مرتبط انجام یافته است. از جمله مهم ترین مزایای تدوین راهبرد با چنین رویکردی، ایجاد توافق دربارة اولویت های حفاظتی در میان ذی نفعان بوده است. همچنین یکی دیگر از دستاوردهای این بررسی, فراهم سازی بسترهای لازم برای اصلاح جهت‏گیری سازمان های دولتی و یا نهادهای مختلف مسئول ابعاد و گروه های مختلف اثرگذار و اثرپذیر از اجرای برنامه های حفاظت از تنوع زیستی بود. در همین رابطه، ضمن ارائة نسخه ای اصلاح شده از چشم‏انداز و راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی کشور، چهارچوبی برای ارزیابی عملکرد این سازوکار در اختیار قرار گرفته است. بنابراین، ذی نفعانی که در فرایند تدوین راهبرد مشارکت داشته اند قادر خواهند بود تا با دقت و بینش کافی مستقیماً در فرایند اجرای آن نقش آفرینی کنند.